PASSIO AGNETIS

Agnes sepulcrum est Romulea in domo,
fortis puellae, martyris inclytae.
Conspectu in ipso condita turrium
seruat salutem uirgo Quiritium
nec non et ipsos protegit aduenas
puro ac fideli pectore supplices.
Duplex corona est praestita martyri:
intactum ab omni crimine uirginal,
mortis deinde gloria liberae.
Aiunt iugali uix habilem toro
primis in annis forte puellulam
Christo calentem fortiter inpiis
iussis renisam, quo minus idolis
addicta sacram desereret fidem.
Temptata multis nam prius artibus,
nunc ore blandi iudicis inlice,
nunc saeuientis carnificis minis
stabat feroci robure pertinax
corpusque duris excruciatibus
ultro offerebat non renuens mori.
Tum trux tyrannus: `si facile est', ait,
`poenam subactis ferre doloribus
et uita uilis spernitur, at pudor
carus dicatae uirginitatis est.
Hanc in lupanar trudere publicum
certum est, ad aram ni caput applicat
ac de Minerua iam ueniam rogat,
quam uirgo pergit temnere uirginem:
omnis iuuentus inruet et nouum
ludibriorum mancipium petet.'
`Haud', inquit Agnes, `inmemor est ita
Christus suorum, perdat ut aureum
nobis pudorem, nos quoque deserat;
praesto est pudicis nec patitur sacrae
integritatis munera pollui.
Ferrum inpiabis sanguine, si uoles,
non inquinabis membra libidine.'
Sic elocutam publicitus iubet
flexu in plateae sistere uirginem.
Stantem refugit maesta frequentia,
auersa uultus, ne petulantius
quisquam uerendum conspiceret locum.
Intendit unus forte procaciter
os in puellam nec trepidat sacram
spectare formam lumine lubrico.
En ales ignis fulminis in modum
uibratur ardens atque oculos ferit,
caecus corusco lumine corruit
atque in plateae puluere palpitat.
Tollunt sodales seminecem solo
uerbisque deflent exequialibus.
Ibat triumfans uirgo deum patrem
Christumque sacro carmine concinens,
quod sub profani labe periculi
castum lupanar nec uiolabile
experta uictrix uirginitas foret.
Sunt, qui rogatam rettulerint preces
fudisse Christo, redderet ut reo
lucem iacenti: tunc iuueni halitum
uitae innouatum uisibus integris.
Primum sed Agnes hunc habuit gradum
caelestis aulae, mox alius datur
ascensus; iram nam furor incitat
hostis cruenti: `uincor', ait gemens,
`i, stringe ferrum, miles, et exere
praecepta summi regis principis!'
Vt uidit Agnes stare trucem uirum
mucrone nudo, laetior haec ait:
`exulto, talis quod potius uenit,
uaesanus, atrox, turbidus, armiger,
quam si ueniret languidus ac tener
mollisque efybus tinctus aromate,
qui me pudoris funere perderet.
Hic, hic amator iam, fateor, placet;
ibo inruentis gressibus obuiam
nec demorabor uota calentia:
ferrum in papillas omne recepero
pectusque ad imum uim gladii traham.
Sic nupta Christo transiliam poli
omnes tenebras aethere celsior.
Aeterne rector, diuide ianuas
caeli obseratas terrigenis prius
ae te sequentem, Christe, animam uoca,
cum uirginalem, tum patris hostiam!'
Sic fata Christum uertice cernuo
supplex adorat, uulnus ut inminens
ceruix subiret prona paratius.
Ast ille tantam spem peragit manu,
uno sub ictu nam caput amputat,
sensum doloris mors cita praeuenit.
Exutus inde spiritus emicat
liberque in auras exilit, angeli
saepsere euntem tramite candido
Miratur orbem sub pedibus situm,
spectat tenebras ardua subditas
ridetque, solis quod rota circuit,
quod mundus omnis uoluit et inplicat,
rerum quod atro turbine uiuitur,
quod uana saecli mobilitas rapit:
reges, tyrannos, imperia et gradus
pompasque honorum stulta tumentium,
argenti et auri uim rabida siti
cunctis petitam per uarium nefas,
splendore multo structa habitacula,
inlusa pictae uestis inania,
iram, timorem, uota, pericula,
nune triste longum, nunc breue gaudium,
liuoris atri fumificas faces,
nigrescit unde spes hominum et decus,
et, quod malorum taetrius omnium est,
gentilitatis sordida nubila.
Haec calcat Agnes ac pede proterit
stans et draconis calce premens caput,
terrena mundi qui ferus omnia
spargit uenenis mergit et inferis,
nunc uirginali perdomitus solo
cristas cerebri deprimit ignei
nee uictus audet tollere uerticem.
Cingit coronis interea dens
frontem duabus martyris innubae;
unam decemplex edita sexies
merces perenni lumine conficit,
centenus extat fructus in altera.
O uirgo felix, o noua gloria,
caelestis arcis nobilis incola,
intende nostris conluuionibus
uultum gemello cum diademate,
cui posse soli cunctiparens dedit
castum uel ipsum reddere fornicem!
Purgabor oris propitiabilis
fulgore, nostrum si iecur inpleas.
Nil non pudicum est, quod pia uisere
dignaris almo uel pede tangere.

Prudentius

Christian Latin

The Latin Library

The Classics Page